Stressmanagement: gas geven en remmen

 

Mindfulness

Als mindfulness trainer leer ik mijn deelnemers hun aandacht te focussen op het lichaam. Later in de
8-weekse mindfulnesstraining richten we onze aandacht op de beweging van de adem in de buik of de borst. Ik leer mijn deelnemers – die veel stress ervaren, overspannen of burn-out zijn – gewoon kijken naar wat er op dat moment is. De trainees leren dat elke ademhaling komt en gaat. Elke adembeweging is anders. De adem is nooit hetzelfde. Net als zijzelf.

Adem in en adem uit

Elke inademing vraagt om fysieke inspanning van de spieren rondom de borst en in de buik. Probeer maar eens. Adem bewust in….. en adem bewust uit. Adem in en je krijgt energie. Adem uit en je voelt jouw lijf ontspannen. Het is een automatisch, oneindig fysiek proces. Het begint bij jouw geboorte en het eindigt als je jouw laatste adem uitblaast. Precies in die adembeweging zit de belangrijkste metafoor voor het leven van de mens. En van de natuur, waar wij deel van uitmaken. NA ELKE INSPANNING VOLGT EEN ONTSPANNING. 

Cirkel van inspanning en ontspanning

Het is een oneindige cirkel van inspanning en ontspanning, die je altijd en overal terugziet. Kijk maar naar de seizoenen in de natuur: na een uitbarsting van groene energie in de lente volgt in de winter een rustpauze, waarin de natuur ontspant en zich oplaadt voor een volgend groeiseizoen. Of kijk naar het draaien van aarde langs de zon. De zon geeft overdag energie aan alles wat op aarde leeft. Vervolgens komt de nacht, waarin de meeste mensen en dieren slapen om zich volledig te ontspannen. Of kijk naar jouw leven. Na een inspannende (werk)dag van 8 uur, is er 8 uur om meer ontspannen voor jezelf en jouw geliefden te zorgen. Vervolgens is er 8 uur om te slapen. Dit tijd, waarin jouw lichaam helemaal ontspant. Jouw lijf herstelt en laadt zich weer op voor de volgende dag. Al deze processen zijn van nature met elkaar in balans, omdat inspanning altijd wordt opgevolgd door ontspanning. Waarom gaat het dan mis en ervaren we zoveel stress? Of krijgen mensen van hun huisarts de diagnose overspanning of burn-out te horen?

Uit balans? Dan krijg je stress!

Het gaat om gas geven en remmen. In onze Westerse maatschappij worden we van kleins af aan opgevoed met het idee, dat hard werken goed is. “Van hard werken, is nog nooit iemand doodgegaan.” Je hebt deze uitspraak vast wel eens gehoord. Vroeger was hard werken ook goed genoeg. Je deed werk, waarbij er balans was tussen fysieke en mentale inspanning. Daarnaast was het werk betekenisvol en vaak lokaal georiënteerd. Een boer, visser, bakker of slager zorgden voor voedsel in de regio. Een bankmedewerker zorgde ervoor dat een cliënt met geld op zak het bankkantoor uit liep. En kleding, auto’s en gloeilampen werden gemaakt in Nederland voor klanten dichtbij. Na een dag hard werken, volgde er tevredenheid en rust. Er was niet veel meer dan onze familie en vrienden dichtbij, de natuur om ons heen, een krant, een radio en later de TV.

We werken te veel met ons hoofd

Hoe anders is de wereld van vandaag? We bewegen te weinig en zitten te veel. De balans is zoek. Door het werken met computers en de komst van smart phones is de mentale belasting op een werkdag sterk toegenomen. En ’s avonds gaat dat thuis gewoon door. Bovendien is de relatie tussen jouw inzet als werknemer en het resultaat, bijvoorbeeld een tevreden klant, vaak onzichtbaar geworden. Andersom ook, want onze sperziebonen komen nu vliegensvlug en vers uit Marokko, maar we hebben geen idee welke boer met liefde en aandacht onze groente heeft geteeld. Dat gebrek aan verbinding geeft een leeg gevoel.

Prestatiedruk zorgt voor stress

Overdreven gezegd: mensen zijn globale productiefactoren geworden, die als radertjes meedraaien in computer- en productiesystemen. En alles moet sneller en goedkoper in minder werktijd. Hiermee wil ik niet zeggen, dat “vroeger was alles beter” was. Integendeel, veel dingen zijn beter dan vroeger, maar we betalen er met z’n allen wel een prijs voor. We ontspannen te weinig en we zijn de verbinding kwijt met veel wezenlijke aspecten van ons leven.

Alleen hard werken, is namelijk niet meer genoeg. Je moet presteren! En de stress hoort er gewoon bij. Die neem je voor lief. Het begint al op de basisschool met elk jaar Cito-toetsen en “leerlingopbrengsten”. Wat een idioot woord is dat eigenlijk! Volgens mij gaat school over kinderen, die al spelend vaardigheden leren over en voor het leven. Ben je eenmaal student, dan word je geacht binnen 4 jaar een studie af te ronden om de hoogte van de studielening te beperken en de beste baankansen voor jezelf te creëren. Een verkeerde studiekeuze levert je direct meer financiële stress op. En heb je een baan gevonden, dan mag je hopen, dat je ooit in vaste dienst wordt aangenomen, zodat je een onvindbare en onbetaalbare woning kunt huren of kopen. Pffff… ik krijg al stress als ik dit schrijf. Opgroeien in 2020 komt erop neer, dat jongvolwassenen al vroeg in hun leven moeten dealen met een behoorlijk portie stress, voordat ze een beetje zekerheid hebben om te starten aan de volgende levensfase van huisje, boompje en beestje. En dat terwijl jongvolwassenen nog maar weinig ervaring hebben met tegenslag in het leven. Waar zit de ontspanning in dit alles? En wat doet dit met de ontwikkeling van het jonge brein?

Toen ik 22 was….

Lag de wereld aan mijn voeten. Echt waar. Ik woonde weliswaar in onderhuur, werkte naast mijn studie bij de Appie en had geen geld. Maar ook geen studieschuld. Bovendien viel er na mijn Hbo-opleiding spontaan een brief op de deurmat. Een grote bank nodigde me uit om te komen solliciteren. Ik kreeg er zelfs gratis een 1-jarig traineeship bij. Na een jaar had ik een vast contract op zak en kon ik vlot mijn starterswoning kopen. Wat een ontspannen springplank naar het volwassen leven! Dat is nu helaas niet meer voor te stellen.

Of ik nog meer verschillen zie met vroeger, die de overkill aan inspanning en het gebrek aan ontspanning verklaren? Jazeker! Na een werkdag was ik ’s avonds echt vrij. Zo vrij, dat ik – naast mijn werk – als hobby in de avonduren een webwinkel ontwikkelde. Nu zie ik veel mensen in hun vrije tijd opnieuw “aan het werk gaan”. Wat dacht je van die tijdrovende administratie voor zo ongeveer alles wat je nodig hebt in jouw leven? Tientallen wachtwoorden en extra inlogbeveiligingen op elke site. En maak je een digitale fout, dan mag je het zelf oplossen door te bellen met een klantenservice, die je verwijst naar een wijzigingsformulier op de website. En niet te vergeten; we zijn altijd en overal bereikbaar voor onze baas, familie en vrienden en oh wee, als we iets missen of even niet reageren. Een online bestelling in een winkel levert je gemiddeld 5 emailberichten op, die je moet lezen. Om nog maar niet te spreken over alle social media, die je moet bijhouden. En dan heb ik het nog niet over de tijd, die gaat zitten in mantelzorg, kinderen van en naar allerlei clubjes brengen, kiezen uit 10 soorten melk, het huishouden, geen Netflix-serie missen en online de beste vakanties op de mooiste plekjes uitzoeken voor de meest unieke reiservaring.

Het gevolg van dit alles? Per saldo is de 8-urige werkdag stressvoller geworden vergeleken met vroeger. Ook de 8 uren ontspanning per dag zijn minder ontspannen in vergelijking met de vrije tijd van onze opa’s en oma’s. Met als gevolg, dat de 8 uren slaap per dag kwalitatief en kwantitatief slechter worden. We zijn namelijk niet ontspannen, als we gaan slapen. Ziedaar de neergaande spiraal. De balans tussen inspanning en ontspanning is weg.

Kortom

De conclusie; in onze Westerse wereld van nu drukken we het gaspedaal steeds verder in en we zijn met z’n allen vergeten waar de rem zit. Stress geeft meer stress en dat is een sluipmoordenaar. En de ellende is, dat je het pas ziet, als je het door hebt. En dan ben je vaak te laat. Doorlopend het gaspedaal intrappen zonder te remmen, zorgt ervoor dat je de macht over het stuur verliest als er onverhoopt een lastige bocht of grote hobbel in de weg zit. In ons leven is het net zo. Door elke dag geen of te weinig tijd voor ontspanning in te plannen (het remmen), blijf het gaspedaal altijd ingetrapt. Je kunt namelijk niet tegelijkertijd gas geven en remmen. Het vraagt dus om een bewuste én dappere keuze om tijd en ruimte voor jezelf te reserveren om écht te ontspannen. Blijf je gas geven, dan sla je als gevolg van overmatige stress fysiek en mentaal volledig op hol. En als er dàn iets verkeerd gaat in jouw leven (de lastige bocht of grote hobbel), vlieg je uiteindelijk uit de bocht en zit je met een overspanning of burn-out thuis.

 

Anne-Marie Meijer

Anne-Marie Meijer

stress burn-out re-integratie coach | stresspreventie | mindfulness

Leuk om je te ont-moeten!

Ik ben Anne-Marie Meijer. Eigenaar en oprichter van ik Anne-Marie Meijer Coaching & Training. Ik begeleid mensen met stressklachten, overspanning en burn-out.

Met behulp van een persoonlijk herstelplan in 8 Stappen volg, ondersteun en daag ik mensen uit om zich te ontwikkelen, zodat ze hun energie terug krijgen, en beter leren omgaan met stress. Dat doe ik niet door eindeloze praatsessies,, maar door ze aan het werk te zetten. Cliënten leren zichzelf beter kennen en worden zich meer bewust van hun emoties, gedachten, gedrag en valkuilen. Het levert ze veel op: meer energie, rust en balans, betere relaties, meer werkplezier en levensgeluk.