Hoe stressfactoren meespelen bij het ontstaan van stress
Stress wordt veroorzaakt door een prikkel van buitenaf. Bepaalde factoren spelen hierbij een belangrijke rol. Ik noem hier de stressfactoren “omstandigheden” en “persoonlijke stijl”. Deze stressingrediënten zijn in combinatie met elkaar van invloed op de hoeveelheid stress, die je ervaart. Ik ga het je uitleggen aan de hand van een voorbeeld. Laten we “tijd” nemen als prikkel. Stel je voor, je dreigt te laat te komen op een belangrijke afspraak. Het verschilt van mens tot mens hoeveel stress dit oplevert, omdat de stressfactoren “persoonlijke stijl” en “omstandigheden” voor iedereen anders zijn. Hoe reageer jij, als je weet dat je te laat komt?
Persoonlijke stijl – Stressfactoren
Lijkt jouw stressreactie op de volgende beschrijving? Persoonlijke stijl 1: Je vindt het vervelend, dat je te laat komt, maar er zijn ergere dingen. Snel bel je om door te geven dat je te laat komt. Vlot pak je jouw spullen en je komt 10 minuten te laat bij de afspraak aan. Je bedankt jouw gesprekspartner, dat hij/zij op jou wilde wachten. Je voelt je zelfverzekerd en rustig. Het gesprek verloopt goed en je loopt een uur later tevreden naar buiten.
Of herken je jezelf in onderstaande stressreactie? Persoonlijke stijl 2: Je schiet volledig in de stress. Een gevoel van zelfverwijt en boosheid komt op. Je vergeet te bellen, omdat je zo snel mogelijk wilt vertrekken. Chaotisch raap jij jouw spullen bij elkaar. De sleutel ben je ook al kwijt, waardoor je nog kwaaier wordt.
Vijftien minuten te laat kom je aan. Je verontschuldigt je uitgebreid bij de gesprekspartner. Je voelt je onrustig en dat maakt je onzeker. Je kunt jouw aandacht niet 100% bij het gesprek houden. Hierdoor mis je delen van het gesprek, die je je achteraf niet meer kunt herinneren.
In welke stressrespons herken jij jezelf het meest? Persoonlijke stijl 1 of 2? Jouw stijl van handelen bij stress is afhankelijk van hoe jij de externe stressprikkel “te laat komen” innerlijk verwerkt. In stressrespons 1 verwerk je de prikkel accepterend. Je behoudt jouw rust en hebt overzicht. Hierdoor kan je effectief handelen voor jezelf en de ander. Bij stressrespons 2 accepteer je de situatie niet. Hierdoor neemt het stressniveau in jouw lichaam en geest toe. Je hebt geen overzicht meer en handelt niet effectief. Het gevolg is, dat je nog lang last hebt van de stresssituatie “te laat komen”, terwijl dit moment al lang achter je ligt.
(Stress gevende) omstandigheden – Stressfactoren
Hoe een persoon handelt na een stressprikkel is dus afhankelijk van twee stresselementen. De eerste stressfactor is persoonlijke stijl. En de tweede stressfactor is de omstandigheden, waarin degene zich bevindt. In het voorbeeld hierboven zie je 2 verschillende persoonlijke stijlen van reageren op een stresssituatie. Dit is maar een kleine illustratie. Er zijn veel verschillende persoonlijke stijlen, maar dat is voor latere blogberichten. Met de stressfactor omstandigheden worden (werk)situaties bedoeld, die de kans op het ontstaan van stress vergroten. Je kunt je voorstellen, dat een natuurwandeling geen stress gevende situatie is. Omstandigheden waar je wel stress van krijgt, zijn negatieve situaties. Bijvoorbeeld niet begrepen worden door jouw leidinggevende, dreigend baanverlies, relatieproblemen, pesten op het werk, gezondheidsproblemen, opvoedmoeilijkheden etc. Deze negatieve werk of privé omstandigheden geven druk en spanning. Je ervaart, dat er meer van jou wordt gevraagd, dan je denkt aan te kunnen. Hierdoor raakt Jouw energie uit balans. De omstandigheden zijn hier een stressfactor.
Stressfactoren zorgen voor stressklachten
Door lastige werk of privé omstandigheden en jouw persoonlijke stijl kan je kenmerken van stress gaan vertonen. Voorbeelden zijn: je voelt je gehaast en je bent minder aardig voor de mensen om je heen. Als de stress gevende situatie langdurig aanhoudt, zullen de stresssignalen erger worden. We spreken dan over stressklachten. Daarover schrijf ik meer in mijn volgende blog. Quick check: kan je een paar stressklachten benoemen, die je de laatste vier weken hebt gehad? Hoeveel kan je er tellen?
Eerst langs de huisarts
Als je stressklachten hebt en je herkent jezelf in een belemmerende persoonlijke stijl en/of langdurig, moeilijke omstandigheden, dan raad ik je aan hulp te zoeken. Ga eerst langs jouw huisarts. Een erkende coach zal je ook altijd verwijzen naar de arts. De huisarts kent jou tenslotte het beste. Hij/zij sluit medische oorzaken uit en kan de diagnose overmatige stress, overspanning of burn-out vaststellen. Een professionele coach mag dit niet, omdat hij/zij geen arts is.
Gratis stressklachten test
Wat ik, als stress burn-out en re-integratie coach, wel doe, is jouw stressklachten in kaart brengen. Zo ga je beter voorbereid in gesprek met jouw huisarts, bedrijfsarts of leidinggevende. Dit kennismakingsgesprek is gratis, evenals de stresstest. Als je later besluit jouw stress aan te willen pakken, dan ben je bij mij aan het goede adres.
Anne-Marie Meijer
stress burn-out re-integratie coach | stresspreventie | mindfulness
Leuk, om je te ont-moeten! In 2020 heb ik Anne-Marie Meijer Coaching & Training opgericht. Ik coach in Hoorn mensen, die niet meer optimaal kunnen functioneren door stress. Ik geef stressreductietraining en houd me bezig met verzuimpreventie op de werkvloer. Mijn werkgebied is West-Friesland.
Ik coach met behulp van een persoonlijk herstelplan in 8 Stappen. Hierin volg, ondersteun en daag ik mensen uit om zich te ontwikkelen, zodat ze hun energie terug krijgen, en beter leren omgaan met stress. Dat doe ik niet door eindeloze praatsessies,, maar door ze aan het werk te zetten. Cliënten leren hun eigen stressfactoren herkennen en worden zich meer bewust van hun emoties, gedachten, gedrag en valkuilen. Het levert ze veel op: meer energie, rust en balans, betere relaties, meer werkplezier en levensgeluk.