Stress, wat is dat eigenlijk?

Wat is de betekenis van stress?

Spanning, onrust, drukte. Oftewel stress. Wat is de betekenis van stress eigenlijk? Ik leg het je in deze blog uit. Stress is zo gewoon geworden in onze prestatiemaatschappij, dat we het niet eens meer opmerken. Ik noem dat gewoonte stress. Dat je ’s ochtends voordat de dag goed en wel is begonnen al op jouw telefoon kijkt. Of dat je ‘s avonds op de bank nog steeds nadenkt over die opmerking van jouw collega. Deze stress reacties zijn zo normaal geworden, dat je er geen aandacht aan besteedt. Stress hoort bij het leven. Toch zorgen beide situaties voor stressreacties in jouw lichaam en hoofd

De functie van stress 

Stress ontstaat niet voor niets. Het heeft een functie. Stress is een alarmsignaal van jouw lichaam. Negatief en positief. Je krijgt bijvoorbeeld negatieve stress, als jij je in jouw vinger snijdt. Door de pijn besteed je aandacht aan jouw vinger, stelp je het bloeden en verzorg je de wond. Zonder de stress van het alarmsignaal pijn, zou je misschien de wond niet verzorgen. Dus het is goed, dat jouw lichaam een stresssignaal uitzendt. Een sollicitatiegesprek kan een voorbeeld van positieve stress zijn. Door de spanning, die je voelt, bereid jij je goed voor en kan jij jezelf goed presenteren. Kortom, stress is een onderdeel van mens zijn en het is niet schadelijk als je er af en toe last van hebt.

Prikkels veroorzaken stress

Stress is een vorm van spanning, die dus ontstaat door een prikkel van buitenaf. Het is een reactie op een – voor JOU – bedreigende situatie. De externe stimuli (bijvoorbeeld een blaffende hond, die op jou af komt rennen) wordt supersnel verwerkt door jouw autonome zenuwstelsel. Dat gebeurt onbewust in jouw onderbewustzijn. Binnen 1-2 seconden reageert jouw lichaam op de prikkel. Het gevolg is, dat je (heftige) emoties voelt, (negatieve) gedachten krijgt en ander gedrag vertoont. Er zijn ook minder uitgesproken prikkels, die er voor zorgen dat  jij je bedreigd kunt voelen. Bijvoorbeeld een gesprek tussen bekenden of collega’s, dat stil valt als jij aan komt lopen. Dit kan je als bedreigend interpreteren of juist helemaal niet. Ook hier gaat het er om of de situatie voor JOU bedreigend is.    

Persoonlijke stijl & Stress

Of een externe prikkel door JOU negatief wordt ervaren is afhankelijk van een tweede factor, die meespeelt bij stress: de persoonlijke stijl. De mate van stress wordt namelijk beïnvloed door de manier waarop je met de stressprikkel omgaat. In mijn stressreductietrainingen op basis van mindfulness, schets ik altijd een situatie. Stel je voor, dat je een kennis tegenkomt op straat, maar dat hij/zij reageert niet op jouw vriendelijk zwaaien als begroeting. Hoe jij intern reageert op die situatie is bepalend voor de mate van stress, die je ervaart. Als de gedachte bij jou opkomt; “Hij/zij zag mij niet, jammer, de volgende keer beter.”, ervaar je minder stress, dan als de gedachte bij je opkomt: “Waarom zag hij/zij mij niet? Ben ik niet leuk, aardig, knap etc. genoeg?”. Ik zeg hier bewust “de gedachte, die bij je opkomt” in plaats van “als jij denkt dat” want over het denken heb je weinig controle. Toch hebben gedachten veel invloed op stress. Als je een piekeraar bent, zal je vaker meer stress ervaren. 

Signalen van stress

Zo zijn er talloze alledaagse situaties, die meer of minder fysieke en mentale stressreacties veroorzaken. En ondanks het lichaam stresssignalen uitzendt, blijven ze vaak onopgemerkt in het drukke leven in coronatijd. Mensen staan zelden even echt stil om naar zichzelf te luisteren. Ontspannen doen we liever met de telefoon in onze hand of op Netflix. Social media en bingewatchen bieden echter geen ontspanning,. Het zorg juist voor meer stress.

Uiteindelijk zal het lichaam vroeg of laat harder aan de bel gaan trekken om te zorgen, dat je gaat luisteren. Je krijgt stressklachten. Kan je een aantal lichamelijke en geestelijke stressklachten noemen, die jijzelf ervaart? Denk aan je vermoeid voelen, druk in jouw hoofd zijn, slecht slapen of niet doorslapen, niet kunnen ontspannen, snel geprikkeld zijn, piekeren, verschillende lichamelijke klachten. Als je écht goed nadenkt, hoeveel kan je er dan tellen? En wat zegt dat eigenlijk? Valt het wel mee of ben je op weg uit de bocht te vliegen?

Stress op tijd aanpakken

Het feit, dat je deze blog leest, zegt eigenlijk al genoeg. De meeste mensen, die ik zie, zijn namelijk aan de late kant of te laat. Ze hebben de stresssignalen genegeerd en namen de daaropvolgende fysieke en mentale stressklachten niet serieus. Dat is jammer, want hoe eerder je stress aanpakt, hoe beter. Stress negeren, werkt helaas maar een kant op: de verkeerde. Stress kan – als je niet op tijd ingrijpt – doorslaan in overmatige stress en zelfs leiden tot overspanning of burn-out. Dus wees zuinig op jezelf en ga eens langs bij een stresscoach. Bij mij is een kennismakingsgesprek gratis en vrijblijvend. We inventariseren jouw stressklachten en kijken wat er nu nodig is om deze klachten aan te pakken.